Palliative Care หมายถึง การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง เป็นการดูแลผู้ป่วยที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาด อยู่ในภาวะทรุดลงเรื่อย ๆ ก่อนเสียชีวิต และคาดการณ์ว่าจะเสียชีวิตภายในไม่เกิน 6 เดือน ถึง 1 ปี
Palliative care มีเป้าหมายเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีในช่วงสุดท้ายของชีวิต โดยมุ่งเน้นไปที่การบรรเทาอาการเจ็บปวด ทุกข์ทรมาน และการดูแลจิตใจ สังคม ของผู้ป่วยและครอบครัว
Palliative care เป็นการดูแลแบบองค์รวม โดยทีมสหสาขาวิชาชีพ ได้แก่ แพทย์ พยาบาล นักสังคมสงเคราะห์ นักจิตวิทยา นักกายภาพบำบัด อาสาสมัคร เป็นต้น บริการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองโดยทั่วไปประกอบด้วย 4 ด้าน ได้แก่
- การดูแลทางการแพทย์ มุ่งเน้นไปที่การรักษาอาการเจ็บปวด ทุกข์ทรมาน และอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากโรค เช่น อาการปวด อาการเหนื่อยหอบ อาการท้องผูก เป็นต้น
- การดูแลการพยาบาล มุ่งเน้นไปที่การดูแลสุขอนามัย การให้อาหาร การให้น้ำ การดูแลแผล เป็นต้น
- การดูแลจิตใจ มุ่งเน้นไปที่การให้กำลังใจ สนับสนุนผู้ป่วยและครอบครัว ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถปรับตัวและยอมรับการตาย
- การดูแลสังคม มุ่งเน้นไปที่การให้ความช่วยเหลือด้านการเงิน ที่อยู่อาศัย การประกอบอาชีพ เป็นต้น
ประโยชน์ของการดูแลแบบ Palliative care
- ช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวด ทุกข์ทรมาน และอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากโรค
- ช่วยส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีในช่วงสุดท้ายของชีวิต
- ช่วยเตรียมความพร้อมให้กับผู้ป่วยและครอบครัวสำหรับการตาย
- ช่วยบรรเทาความเครียดและความเศร้าโศกของครอบครัว
ข้อควรพิจารณาในการเลือกบริการ Palliative care
- ผู้ให้บริการมีทีมสหสาขาวิชาชีพที่มีประสบการณ์และเชี่ยวชาญในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายหรือไม่
- ผู้ให้บริการมีบริการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบผู้ป่วยนอกหรือผู้ป่วยในหรือไม่
- ผู้ให้บริการมีสถานที่ให้บริการที่สะดวกสบายและเหมาะสมกับผู้ป่วยหรือไม่
- ค่าใช้จ่ายในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายเป็นอย่างไร
การวางแผนการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถใช้ชีวิตในช่วงสุดท้ายของชีวิตได้อย่างมีคุณภาพและมีความสุข
ความแตกต่างระหว่างการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบ Palliative care กับการรักษาแบบมุ่งเป้า
การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง แตกต่างจากการรักษาแบบมุ่งเป้า (Curative Care) ตรงที่การรักษาแบบมุ่งเป้ามุ่งเน้นไปที่การรักษาโรคให้หายขาดหรือชะลอการดำเนินโรค ในขณะที่การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองมุ่งเน้นไปที่การบรรเทาอาการเจ็บปวด ทุกข์ทรมาน และดูแลจิตใจ สังคม ของผู้ป่วยและครอบครัว
ในผู้ป่วยบางราย การรักษาแบบมุ่งเป้าและการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองอาจเกิดขึ้นร่วมกันได้ ตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยมะเร็งระยะลุกลามอาจได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดเพื่อชะลอการดำเนินโรคควบคู่ไปกับการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองเพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวดและทุกข์ทรมาน